Inmiddels is het drie maanden geleden dat ik terugkwam van een negendaagse seminar in London. Al lijkt het wel drie jaar geleden. Daar trof ik een leervijver met 100 deelnemers uit verschillende landen. Leren door te doen. Leren over constructief omgaan met verschillen, het belang van goed luisteren, de kunst van diepere lagen aanboren om de aanwezige potentie te benutten. Sinds Valentijnsdag deel ik mijn bezieling en lessen van negen dagen #Worldwork in London. Ik noem deze lessen #LiefsUitLondon
Corona-app, een maatschappelijk gevoelig onderwerp dat veel commotie en reuring veroorzaakt. Wanneer zo’n onderwerp wordt aangesneden dan is het alsof je een stuk beboterd portobello in een hete pan laat glijden: het sist en spettert aan alle kanten. Mensen vinden er wat van, worden fanatiek in het beargumenteren en kunnen daardoor met moeite nog een ander horen. Of mensen zwijgen en is het oorverdovend stil.
In het werken met groepen zijn zulke ‘hete’ momenten juist interessant. Achter die commotie en reuring zit creatieve intelligentie verscholen. Om toegang te krijgen tot die transformatiekracht is het de kunst om met nieuwsgierigheid en openheid bij die hete momenten te blijven, ervoor zorgen dat blinde vlekken zichtbaar worden en ongehoorde stemmen juist wel gehoord worden. De creatieve intelligentie is namelijk de som van de delen van alle perspectieven en stemmen samen. Om orde te creëren en duiding te krijgen worden echter sommige zaken op bepaalde ogenblikken uitgesloten. Duurt dit proces echter te lang, dan is er sprake van stilstand waardoor zaken niet vrijuit stromen. Stilstand herken je aan de mate van polarisatie. Bij de discussies over Corona – app hoor je bijvoorbeeld verschillende meningen, bijvoorbeeld waarborg van privacy, belang van democratische beginselen of collectieve veiligheid. De fase 'My way or the highway' is in werking. Spanning hangt in de lucht. De essentie van deze fase is het bestaansrecht van verschil. Het is óf de kip óf het ei en niet allebei. Het trekken van een grens/zich afscheiden van een ander is nodig. Immers, zonder zij is er geen wij. Hier lopen emoties op, en treden mechanismen zoals 'flight-fight-freeze' op.
Wat betekent dit? In deze fase gaat het om aansluiten bij wat gehoord moet worden, oog hebben voor geschiedenis en structuur die leiden tot wat in deze fase als problematisch wordt ervaren. Welke ordeningsstructuur en machtsconstructie hebben geleid tot de asymmetrische situatie waar we met z’n allen in zitten? De afgelopen tijd wordt de term ‘het nieuwe normaal’ vaak gebruikt, maar eigenlijk is er nooit een normaal. Normaal is wat de meerderheid doet en er waarde aan hecht. Wat minderheid doet, wordt bestempeld als abnormaal en daarmee uitgesloten. Terwijl de transformatie juist vraagt om wat minderheid doet, vertegenwoordigt en inbrengt. Om te manifesteren heeft creatieve intelligentie verschillen nodig, het verschil tussen ‘breakthrough’ en ‘breakdown’.
Om de creatieve intelligentie een handje te helpen kun je de komende tijd bij jouw eigen gesprekken van #apperover de volgende stappen uitproberen:
Beland je voor je het weet in een ‘nietes-weleens’ draadje? Gefeliciteerd! Zie het als ‘the golden ticket’ naar verandering. Wees je bewust van de interafhankelijkheid tussen systemen. Hetgeen wat betekent dat als jij in staat kan zijn om verschuiving teweeg te brengen bij deze interactie, dit effect kan hebben op het groter geheel (complexiteitstheorie)
Voor welke argumenten wil je gaan ‘strijden’? Pleit er hartgrondig voor die argumenten, totdat je geen andere argumenten kunt verzinnen.
‘Speak with intention AND listen with attention’. Luister ook met aandacht naar andere argumenten, wees bewust wat die argumenten met jou doen. Bij welke argumenten moet je op je tong bijten, wil je juist afwenden/mentaal afsluiten of word je er stil van?
Luister tussen de woorden door naar wat er niet gezegd is, maar wel in de lucht hangt. Zo wordt er in de discussie over de Corona – app veel over de burgers gepraat, terwijl wij allemaal burgers zijn. Kun jij spreken in de rol van de burger? Kun je woorden geven en emoties uiten die bij die rol hoort?
Wanneer alles gezegd is, introduceer dan een ander perspectief. ‘Shapeshift!’ Stel dat jij Corona-virus zelf zou zijn, wat zou jij dan vinden van de app? Of stel jij dat jij de app bent, welke eisen zou jij stellen? Deze ‘onverwachte’ wending in perspectief laat je als het ware ‘helicopteren’ en het groter plaatje zien, de blinde vlekken en stille stemmen spotten.
Noteer voor jezelf uit zo’n gesprek in ieder geval een nieuw inzicht en probeer dat nieuw inzicht eens voor de komende week uit. Speel ermee, kijk wat het je brengt.
Samen kraken wij de code voor de creatieve intelligentie, #creëerjemee?